Power of Learning

Dezyderat - wraźne orzeczenie, rządanie, postulat.

Ordynacja Wyborcza - zbiór zasad i przepisów prawnych porządkujących i organizujących wybory.

Prawo wyborcze - wyróżnia się prawo:

a) czynne - prawo do głosowania w wyborach

b) bierne - kandydowanie w wyborach

Absolutorium - zatweirdzenie działalności finansowej rządu na określony czas i uznanie jej za prawidłową

Unia personalna -- połączenie państw, w którym jedynym czynnikiem jednoczącym jest osoba władcy, nazywamy unią personalną.

Jan Hus został u uznany za heretyka i spalony na stosie w 1415 r.

Koncyliaryści to osoby uznające sobór za najwyższą władzę w kościele.

Niewolą Awiniońską nazywamy okres przebywania papieży w Awinionie, w latach 1309-1377 , a więc 70 lat.

Władza w Niemczech utrzymała się w rękach rodu Habsburgów aż do powstania I rzeszy w 1806 r.

Złota Bulla -- dokument regulujący prawo wyboru króla. Wydany został w 1353 r. przez Karola IV.

Polityka Dynastyczna polega na obsadzaniu tronów jak największej liczby państw członkami swojego rodu.

Rudolf z Habsburga pokonał swojego głównego przeciwnika, Przemysła Ottokara II, i został władcą po zakończonym w 1273 r. okresie wielkiego bezkrólewia w Niemczech.

Choroby pasożytnicze:

Zewnętrzne:

- wszy
- pchły
- kleszcze
- pijawki

Wewnętrzne:

- pierwotniaki
- rzęsistek pochwowy
- płazińce (tasiemce, przywry)
- obleńce
- owsiki
- nitkowiec podskórny
- tęgoryjec
- włosogłówka

Choroby bakteryjne:

- błonnica

- kiła (syfilis)

- tyfus plamisty (przez wszy)

- tężac

- zgorzel

- zapalenie płuc

- szarlatyna

- rzeżączka

Etapy infekcji wirusowej:

- absorcja -- osiadanie wirusa na powierzchni błony komórkowej

- wnikanie

- uwolnienie kwasu nukleinowego z płaszcza białkowego

Choroby Bakteryjne i Wirusowe:

Najczęściej występujące choroby wirusowe w Polsce:

- grypa
- odra
- wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka) typu A i typu B -- czyli szczepienną.
- opryszczka
- różyczka
- świnka

Nowotwór, rak: objawy

- guz
- powiększenie węzłów chłonnych
- bóle
- nudności
- utrata funkcji przez zaatakowane narządy
- wstręt do mięsa

Rak złośliwy

- rosną szybko
- dają przerzuty

Rak nie złośliwy

- rosną powoli
- nie dają przerzutów

Rodzaje nowotworów :

a) rak -- rowija się w tkance nabłonkowej
b) chłoniak -- rozwija się w tkance limfatycznej
c) mięsak -- rozwija się z tkanki nienabłonkowej: mieśni i chrząstki
d) białaczka -- nowotwór układu krążenia.

Gatunki Biblijne:

- przypowieść (parabola)
- saga
- poemat
- list
- lamenty
- pieśni
- modlitwa
- aforyzm
- proroctwo
- kazanie
- legenda

Słownictwo związane z Biblią:

- apokryf (dosł. ukryty, tajemny) -- pisma niekanoniczne (żydowskie i chrześcijańskie o tematyce biblijnej, ale nie włączone do kanonu Pisma Świętego (np. okrucieństwo Jezusa).

- werset -- jedno lub kilku zdaniowa część tekstu stanowiąca całośćznaczeniową lub rytmiczną.

- perykopa ( dosł. odcinek) jest to fragment Pisma Świętego, który czyta i objaśnia podczas nabożeństw.

Biblia pauperum - Biblia powstała z myślą o analfabetach w średniowieczu.

Przekłady Biblii

Biblia została przełożona na niemal wszystkie języki świata.

Septuaginta -- najstarszy przekład starego testamentu. Pochodzi z II-III w. przed naszą erą. Według legendy, tego samego przekładu dokonało niezależnie od siebie 70 lub 72 żydowskich uczonych, stąd nazwa.

Wulgata -- przekład na Łacinę dokonany w IV w., głownie przez św. Chieronima. Ten przekład był podstawą do przekładów na języki narodowe.

Najstarsze polskie przekłady:

Psałteż floriański z 14-15 w. Nazwa jego pochodzi od nazwy miejscowości, w której go odnaleziono: Sankt-Florian.

Psałteż Puławski z 16 w. Nazwa jego wywodzi się z Puław, gdzie rękopis był przechowywany.

Biblia królowej Zofii, zwana Biblią szaroszpatacką od miejsca przechowywania -- Saros Patak. Prawdopodobnie została przetłumaczona dla ostatniej żony Władysła Jegiełły.

Biblia Jakuba Wójka z 16 w. Był to katolicki przedkład

Biblia tysiąclcia. Przekład najnowyszy -- 1965 r.

Przekłady innowiercze:
- Biblia brzeska ( Brześć)
- Biblia nieświeska (Nieśwież)
- Biblia gdańska (Gdańsk)


Najważniejsi polscy przekładowcy Biblii:
- Jan Kochanowski
- Leopold Staff
- Mikołaj Rej
- Roman Brandsteatter
- Czesław Miłosz

Język Biblii

Stary Testament -- Hebrajski i Aramejski ( niewielka cześć po Grecku)

Nowy Testament -- Grecki

Biblia to forma liczby mnogiej słowa "biblion" -- zwój papirusu.

Biblia -- pismoświęte -- Nowy Testament i Stary Testament

Powstanie Biblii

Stary Testament powstał między XIII a II w. przed Chrystusem. Najstarsze rękopisy odnaleziono pod Jerozolimą. Nowy Testament zaś powstał w I w. naszej ery.

Sengwinik -- żywiołowy, optymista, działa dynamicznie

melancholik -- pesymista

choleryk - słomiany zapał

flegmatyk -- "przepraszam, że żyję"

Zazwyczaj jest człowiekim samotnym i niezrozumianym przez otoczeni. Jego odosobnienie wiąże się z tym, że jest zajęty wyłącznie sobą i swoimi uczuciami. Nie rozumie, co dla innych stanowi cel bycia. Raczej nie nadaje się do praktycznego dzałania, czuje bezsens egzystencji, czynne działanie zawsze przynosi klęskę, dlatego przyjmuje postwę rezygnacji, pozostaje w sferze marzeń i tęsknoty za lepszym życiem. Drobiazgowo rozpamiętuje każdą sytuację, jest wrażliwy, a nawet nadrażliwy, szuka kontaktu z naturą, buntuje się przeciwko niesprawiedliwym prawom, wpada w stany depresyjne.

Styl romański XII - XIII - światło jest czymś ostro odcinającym się od ciężkiej, mrocznej, zapierającej zewsząd masy scian. - sklepienie krzyżowo-kolebkowe - miękkie łuki - grube mury z ciosanego kamienia - na początku budowano na planie koła, potem krzyża - małe okna -mroczność i ciemność składniała do myślenia o śmierci "momento mori"- pamiętaj o śmierci.

Styl gotycki XII - XVI - ściana gotycka jest jakby przepuszczalna - łuki krzyżowo-żebrowe - łuki ostre - strzeliste wieże - materiały: cegła, drewno, mury hieratyczne, lekkie - kolorowe witraże - malowidła i rzeźby uboższe - górna część świątyni symbolizuje niebo, natomiast dolna jest bardzo uboga jeżeli chodzi o malarstwo naścienne - dużą wartość odgrywało światło, który służyło do kontemplacji piękna (Bóg - światło)

a) stałe:

- niż islandzki

- wyż azorski

b) zmienne:

-ośrodki baryczne nad Azją

Klimat polski to klimat umiarkowany przejściowy

Najważniejsze cechy klimatu Polski:

- duża zmienność pogody

- występowanie 6 temicznych pór roku

- przewaga wiatrów zachodnich

- narastanie cech kontynentalnych z zachodu na wschód