Monday, October 23, 2006

 

Choroby pasożytnicze

Choroby pasożytnicze:

Zewnętrzne:

- wszy
- pchły
- kleszcze
- pijawki

Wewnętrzne:

- pierwotniaki
- rzęsistek pochwowy
- płazińce (tasiemce, przywry)
- obleńce
- owsiki
- nitkowiec podskórny
- tęgoryjec
- włosogłówka

 

Choroby bakteryjne

Choroby bakteryjne:

- błonnica

- kiła (syfilis)

- tyfus plamisty (przez wszy)

- tężac

- zgorzel

- zapalenie płuc

- szarlatyna

- rzeżączka

 

Etapy infekcji wirusowej

Etapy infekcji wirusowej:

- absorcja -- osiadanie wirusa na powierzchni błony komórkowej

- wnikanie

- uwolnienie kwasu nukleinowego z płaszcza białkowego

Saturday, October 21, 2006

 

Choroby Bakteryjne i Wirusowe

Choroby Bakteryjne i Wirusowe:

Najczęściej występujące choroby wirusowe w Polsce:

- grypa
- odra
- wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka) typu A i typu B -- czyli szczepienną.
- opryszczka
- różyczka
- świnka

 

Nowotwór, rak: objawy

Nowotwór, rak: objawy

- guz
- powiększenie węzłów chłonnych
- bóle
- nudności
- utrata funkcji przez zaatakowane narządy
- wstręt do mięsa

 

Rak złośliwy i niezłoźliwy

Rak złośliwy

- rosną szybko
- dają przerzuty

Rak nie złośliwy

- rosną powoli
- nie dają przerzutów

 

Rodzaje nowotworów

Rodzaje nowotworów :

a) rak -- rowija się w tkance nabłonkowej
b) chłoniak -- rozwija się w tkance limfatycznej
c) mięsak -- rozwija się z tkanki nienabłonkowej: mieśni i chrząstki
d) białaczka -- nowotwór układu krążenia.

 

Gatunki Biblijne

Gatunki Biblijne:

- przypowieść (parabola)
- saga
- poemat
- list
- lamenty
- pieśni
- modlitwa
- aforyzm
- proroctwo
- kazanie
- legenda

 

Słownictwo związane z Biblią

Słownictwo związane z Biblią:

- apokryf (dosł. ukryty, tajemny) -- pisma niekanoniczne (żydowskie i chrześcijańskie o tematyce biblijnej, ale nie włączone do kanonu Pisma Świętego (np. okrucieństwo Jezusa).

- werset -- jedno lub kilku zdaniowa część tekstu stanowiąca całośćznaczeniową lub rytmiczną.

- perykopa ( dosł. odcinek) jest to fragment Pisma Świętego, który czyta i objaśnia podczas nabożeństw.

Biblia pauperum - Biblia powstała z myślą o analfabetach w średniowieczu.

 

Przekłady Biblii

Przekłady Biblii

Biblia została przełożona na niemal wszystkie języki świata.

Septuaginta -- najstarszy przekład starego testamentu. Pochodzi z II-III w. przed naszą erą. Według legendy, tego samego przekładu dokonało niezależnie od siebie 70 lub 72 żydowskich uczonych, stąd nazwa.

Wulgata -- przekład na Łacinę dokonany w IV w., głownie przez św. Chieronima. Ten przekład był podstawą do przekładów na języki narodowe.

Najstarsze polskie przekłady:

Psałteż floriański z 14-15 w. Nazwa jego pochodzi od nazwy miejscowości, w której go odnaleziono: Sankt-Florian.

Psałteż Puławski z 16 w. Nazwa jego wywodzi się z Puław, gdzie rękopis był przechowywany.

Biblia królowej Zofii, zwana Biblią szaroszpatacką od miejsca przechowywania -- Saros Patak. Prawdopodobnie została przetłumaczona dla ostatniej żony Władysła Jegiełły.

Biblia Jakuba Wójka z 16 w. Był to katolicki przedkład

Biblia tysiąclcia. Przekład najnowyszy -- 1965 r.

Przekłady innowiercze:
- Biblia brzeska ( Brześć)
- Biblia nieświeska (Nieśwież)
- Biblia gdańska (Gdańsk)


Najważniejsi polscy przekładowcy Biblii:
- Jan Kochanowski
- Leopold Staff
- Mikołaj Rej
- Roman Brandsteatter
- Czesław Miłosz

 

Język Biblii

Język Biblii

Stary Testament -- Hebrajski i Aramejski ( niewielka cześć po Grecku)

Nowy Testament -- Grecki

 

Nazwa Biblii

Biblia to forma liczby mnogiej słowa "biblion" -- zwój papirusu.

Biblia -- pismoświęte -- Nowy Testament i Stary Testament

 

Powstanie Biblii

Powstanie Biblii

Stary Testament powstał między XIII a II w. przed Chrystusem. Najstarsze rękopisy odnaleziono pod Jerozolimą. Nowy Testament zaś powstał w I w. naszej ery.


Wednesday, October 18, 2006

 

Typy człowieka według Stokratesa

Sengwinik -- żywiołowy, optymista, działa dynamicznie

melancholik -- pesymista

choleryk - słomiany zapał

flegmatyk -- "przepraszam, że żyję"

 

Bohater Werteryczny

Zazwyczaj jest człowiekim samotnym i niezrozumianym przez otoczeni. Jego odosobnienie wiąże się z tym, że jest zajęty wyłącznie sobą i swoimi uczuciami. Nie rozumie, co dla innych stanowi cel bycia. Raczej nie nadaje się do praktycznego dzałania, czuje bezsens egzystencji, czynne działanie zawsze przynosi klęskę, dlatego przyjmuje postwę rezygnacji, pozostaje w sferze marzeń i tęsknoty za lepszym życiem. Drobiazgowo rozpamiętuje każdą sytuację, jest wrażliwy, a nawet nadrażliwy, szuka kontaktu z naturą, buntuje się przeciwko niesprawiedliwym prawom, wpada w stany depresyjne.

Monday, October 16, 2006

 

Charakterystyka stylu romanskiego i gotyckiego








Styl romański
XII - XIII

- światło jest czymś ostro odcinającym się od ciężkiej, mrocznej, zapierającej zewsząd masy scian.

- sklepienie krzyżowo-kolebkowe

- miękkie łuki

- grube mury z ciosanego kamienia

- na początku budowano na planie koła, potem krzyża

- małe okna

-mroczność i ciemność składniała do myślenia o śmierci "momento mori"- pamiętaj o śmierci.
Styl gotycki
XII - XVI

- ściana gotycka jest jakby przepuszczalna

- łuki krzyżowo-żebrowe

- łuki ostre

- strzeliste wieże

- materiały: cegła, drewno, mury hieratyczne, lekkie

- kolorowe witraże

- malowidła i rzeźby uboższe

- górna część świątyni symbolizuje niebo, natomiast dolna jest bardzo uboga jeżeli chodzi o malarstwo naścienne

- dużą wartość odgrywało światło, który służyło do kontemplacji piękna (Bóg - światło)


Sunday, October 15, 2006

 

Główne Ośrodki Baryczne Krztałtujące klimat Polski

a) stałe:

- niż islandzki

- wyż azorski

b) zmienne:

-ośrodki baryczne nad Azją

 

Klimat polski

Klimat polski to klimat umiarkowany przejściowy

Najważniejsze cechy klimatu Polski:

- duża zmienność pogody

- występowanie 6 temicznych pór roku

- przewaga wiatrów zachodnich

- narastanie cech kontynentalnych z zachodu na wschód

Saturday, October 14, 2006

 

Budowa Bogurodzicy

- parzystość, np. tekst składa się z 2 strof, pierwsza strofa ma 3 wersy, a druga 6.
- 2 razy użyto zaimków względnych - jąż, jegoż
- apostrofa obejmuje 2 wersy
- tekst zawiera aklamację
- refren "kyrielejson" -- "Panie smiłuj się"
- rymy zewnętrze i wewnętrzne
- wiersz jest asylabiczny -- różna ilość sylab w wierszach
- paralelizm -- podobne równoległości
- wiersz jest zdaniowo rymowy
- pojawiają się archaizmy
- bogactwo środków stylistycznych

 

Średniowieczna Filozofia Życia

- teocentryzm
- modlitwa (wiara, że podczas modlitwę można wyprosić dobre życie na ziemi i zbawienie)
- "zbożny pobyt, rajski przebyt"
- z Bogurodzicy wypływają ideały średniowiecza: władca, asceta, rycerz

 

Średniowieczny wizerunek Maryji

Maryja przedstawiona jest jako:

- czysta ( dziewica)
- matka Boża ( Bogurodzica)
- miłosierna (ludzie wierzą, że proźby kierowane przez nią dotrą do Boga)
- wywyższona przez Boga (" Bogiem sławiena")
- niemalże na równi z Bogiem
- jest wymbolem chrześcijaństwa
- bliższa ludziom niż sam Bóg

 

Motyw deesis

Słowo to oznacza prośbę. Jest to motyw ikonograficzny, przedstawiający w centrum Chrystusa władcę, po jednej Jego stronie Matkę Boga, a po drugiej Jana Chrzciciela.

 

Kazanie Świętokrzyskie

Kazania Świętokrzyskie zostały znalezione w 19 w. przez Aleksandra Brucknera w Petersburskiej Bibliotece Publicznej. Były wszyte w oprawę rękopiśmiennego kodeksu, pochodzącego z Biblioteki Benetyńskiej na Świętym Krzyżu. Miały formę 18 pasków pergaminowych, a introligator użył ich w celu zmocnienia sznurkowej oprawy. Po złożeniu owych pasków, okazało się, że są to kazania pochodzące prawdopodobnie z połowy 13 i 14 wieku, animowego autora, choć legenda mówi o św. Wojciechu. Jedno kazanie przetrwało w całości -- kazanie na dzień Świętej Katarzyny 25 listopad. 5 zachowało się we fragmentach i są to kazania na dzień św. Michała 29 Września i na dzień św. Mikołaja 24 grudnia, i na Matki Boskiej Gromniczej 2 lutego.

Kazanie podzielone jest na 2 częsci. 1 część odnosi się do św, Katarzyny, druga -- wymienia 4 typy grzeszników. Cała kompozycja kazania jest trójkowa:
- trzy czasowniki na początku
- tematem są trzy słowa boże objętą św. liczbą trzy
- wyraz "słowa" pojawia się w mianownikui liczby mnogiej i oznacza doskonałość, trójjedność i pełnię jeden raz. Rzeczownik słowa pojawia się w liczbie pojedyńczej, dopełnienie w pierwszej i drugiej tworzy siódemkę -- również św. liczbę w Biblii. Tekst jest dwujęzyczny.

 

Kazania

1. Kazanie -- przemówienie zazwyczaj wygłaszanie przez kapłana, podczas nabożeństwa.

2. Cechy kazań:
- docere -- nauczać
- delecture -- zachwycać
- permorere -- wzruszać
- język dostosowany do odbiorcy
- apostrofa ( zwrot do adresata)
- anafora (powtórzenie)
- wyliczenie
- ciągi epitetów
- dygresja
- szyk przestawny (inwersja)
- prośba metafora
- kontekst
- zadania raczej krótkie
- czasami przemilczenia
- pytania retoryczne
- morał
- ciekawa anegdota, historia
- antyteza

 

Hipisi

Nurt ruchu młodzieżowego lat 60, który narodził się najpierw na zachodnim wybrzeżu USA, potem rozlał się po całych stanach, trafił do Europy, przeniknął nawet granicę systemów politycznych. Był przejawem kontrkultury i kontestacji, zarówno wobec tradycji mieszczańskiego zachowu, jak i dominujących nurtów kultury współczesnej.

Monday, October 09, 2006

 
Stowarzyszenie filomatów ( filomathes - miłośnik nauki) -- było to tajne zgromadzenie studentów
( i absolwentów) Uniwersytetu Wileńskiego działające od 1817 do 1823 roku. Założycielami tego stowarzyszenia byli m.in. Adam Mickiewicz, Jan Czeczot, Tomasz Zan.

 

Jan z Kolna

Żeglarz, który miał dotrzeć do Ameryki przed Kolumbem. Służył u duńskiego króla Christiana I Oldenberg. W roku 1476 dotarł do wybrzeży Labradoru, następnie w okolice dzisiejszego Bostonu. Uważa się, że był polakiem.

 

Przyczyny odkryć geograficznych

- poszukiwanie nowej drogi do Indii, powieważ Turcy osmańscy opowali terenty Bliskiego Wschodzu i utrudniali handel europejczykom.

- chęć zdobycia terenów

- wynalezienie busoli

- chęć wzbogacenie się

- kryzys rycerstwa hiszpańskiego po zdobyciu ostatniej twierdzy Grenady Arabskiej

Thursday, October 05, 2006

 

Funkcja współczesnego państwa

To całokształt działalności prowadzonej przez państwo w określonych dziedzinach życia społecznego. Ze względu na zasięg przestrzenny tej działalności oraz jej dziedziny, funkcje państwa można podzielić na funkcje wewnętrzne i zewnętrzne:

Funkcja zewnętrzna: obejmuje aktywność państwa na arenie międzynarodowej, dotyczy, więc wszelkich działań rzutujących na stosunki z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi. Państwo, prowadząc aktywną działalność poza swoimi granicami, powinno rozwijać korzystne dla siebie kontakty polityczne, gospodarcze i kulturalne z innymi elementami prawa międzynarodowymi, zapewnia swoim obywatelom pokój oraz bezpieczeństwo, taką funkcje wypełniają służby dyplomatyczne danego państwa.

Funkcja wewnętrzne: polega na zapewnieniu porządku i bezpieczeństwa wewnątrz państwa. Obejmuje jednostki, grupy społeczne czy rozmaite instytucje pozostające w jego granicach. W ramach tej funkcji można wyodrębnić funkcje prawodawczą, porządkową, administracyjna, gospodarczo-organizatorską, socjalną oraz kulturalną.

Funkcje:

prawodawcza - polega na tworzeniu przez państwo systemu prawnego obowiązującego na danym terytorium.
porządkowa - polega na podejmowaniu przez właściwe organy państwa (prokurator, policja) działań mających na celu zapewnienie działań mających na celu zapewnienia ładu i porządku publicznego oraz wymuszenie przestrzegania przepisów prawa.
funkcja administracyjna - polega na tym, że określone organy państwowe, np. rada ministrów, zarządzają określonymi dziedzinami życia publicznego (gospodarka, finanse, oświata, ochrona zdrowia itp.)
funkcja gospodarczo-organizatorska polega na organizowaniu gospodarki i oddziaływaniu na nią przez państwo.
funkcja socjalna - wyraża się w dążeniu państwa do zapewnienia obywatelom minimum egzystencji, w efektownym zwalczaniu bezrobocia, w polepszaniu warunków pracy (bezpieczeństwa i higieny), w dbałości o ochronę środowiska naturalnego oraz w doskonaleniu systemu świadczeń socjalnych.

Labels:


Wednesday, October 04, 2006

 

Boska Komedia

Czas powstania
Czas powstania "Boskiej komedii" nie został dokładnie ustalony; przypuszcza się żę poeta zaczął pracę nad utworem około roku 1307, a ukończył ją w roku 1321.


Tytuł
Swojemu poematowi epickiemu Dante nadał tytuł "Komedia" (we włoskim orginale:"Commedia"). Wersja rozszerzona - "Boska komedia" ("La Divina Commedia"), ustaliła się dopiero w połowie XVI w.

Budowa
Zarówno struktura poematu, jak i struktura przedstawionego w nim wszechświta podporządkowane zostały liczbom doskonałym ( w pojęciu ludzi z średniowiecza), to znaczy liczbie "3", liczbie "10" oraz ich wielekrotnościom. Utwór dzieli się na 3 części - "Piekło", "Czyściec","Raj" - każda składa się z 33 pieśni. Razem z pieśnią wstępną daje to 100 pieśni, złożonych tercyną.

Tercyna
Jest to strofa złożona z 3 wersów, powiązana układem rymów ze zwrotką następną - wers środkowy rymuje się z pierwszym i ostatnim wersem kolejnej strofy, a ta inicjuje nowy rym.

Tercyna- trofa złożona z 3 wersów, zwykle 11-zgłoskowiec, powiązana rymami ze strofą poprzednią i następną. Użyta przez w Boskiej Komedii.

 

"Ars Bene Moriendi" - Sztuka Dobrego Umierania

Sztukę dobrego umierania przedstawiały utwory zwane traktatami, moralitetami i abecedariuszami, ale także różne wizje artystyczne (obrazy, drzeworyty).

Moralitet - utwór dramatyczno-teatralny, napisany z podziałem na role, którego bohaterem był człowiek o imieniu "każdy". Taki bohater miał za zadanie świadczyć o uniwersalności, a nie pokazywać idywidualnie pojedyńcze zmagania ze śmiercią. "Każdy" prowadzi romowy upersonifikowanymi pojęciami (np. miłością, przyjaźnią, sprawiedliwością, ale i nienawiścią, wrogością, niesprawiedliwością). W ten sposób została przedstawiona sychomatia, czyli walka o duszę moribunda (umierającego). Walka toczyła się między dobrem a złem.
Rozwój moralitetów na XV - XVI w. i jest największy w Anglii, Szkocji, Francji i Niemczech.

Traktat - utwór rozprawa w średniowieczu na temat dobrego umierania. Najsłynniejszy traktat zapisał Mateusz z Krakowa (reformator diecezji krakowaskiej), jest to traktat przedstawiający sychomatię. Do jej wizji zostało stworzone 11 drzeworytów, pięć z nich przedstawia pokusy diabelskie, a pięć anielskie napomnienia.

Abecedariusz - utwór poetycki w formie poradnika, w którym kolejne strofy rozpoczynją się od kolejnych liter alfabetu. Tematyka głównie dotyczy "ars bene vivendi" i "ars bene moriendi". Najsłynniejszy średniowieczny abecedariusz to "Skarga umierającego". Oto jego treść:

Ach! Moj smętju, ma żałości!

Nie mogę się dowiedzieci,

Gdzie mam pirwy nocleg mieci,

Gdy dusza z ciała wyleci.


Byłżem s młodości w rozkoszy,

Nie usłałem swojej duszy,

Już stękam, już mi urzeci,

Dusza nie wie, dzie się dzieci.


Com miał jimienia na dworze,

Com miał w skrzyni i w komorze,

To mi wszystko opuścici,

Na wieki się nie wrocici.





 

Groteska

Groteska - jest to ukazanie rzeczywistości w literaturze, teatrze, filmie, dziełach plastycznych w sposób, w który odbiorca uznaje za nierealistyczny, obcy, absurdalny, komiczny, karykaturalny. Groteskę cechuje deformacja rzeczywistości, mieszanie elemntów kontrastowych, pozostających ze sobą w sprzeczności, zakłucenie zdrowego rozsądku (nonsens) i zasad logicznych.
Dzieła literackie, w których wsytępują obfitują często w parodie i skłonności do swobodnego mieszania cech róznych gatunków i stylów.

Sunday, October 01, 2006

 

Pochodzenie słowa "romantyzm"

Wyraz wywodzący się ze słowa "romans", używany początkowo jako określenie sceneri znanej z romansów, bądź bohaterów w nim występujących; od niego utworzono rzeczownik "romantyzm", który stał się nazwą prądu literackiego, artystycznego, właściwego w kulturze europejskiej od lat dziewiędziesiątych XVIII wieku do połowy XIX wieku oraz nową epokę; ukrztałtował się w atmosferze ruchów wolnościowych, nawiązał do ideów Wielkiej Rewolucji Francuskiej; charakteryzowałał się m.in. buntem przeciwko skostniałym normom społecznym, etycznym, estetycznym, rozkwitem indywidualizmem, uznaniem wyższości ducha nad materią, uczuciem nad rozumem, pojmowaniem natury jak żyjącej i czującej całości.

This page is powered by Blogger. Isn't yours?