Monday, October 23, 2006
Choroby pasożytnicze
Zewnętrzne:
- wszy
- pchły
- kleszcze
- pijawki
Wewnętrzne:
- pierwotniaki
- rzęsistek pochwowy
- płazińce (tasiemce, przywry)
- obleńce
- owsiki
- nitkowiec podskórny
- tęgoryjec
- włosogłówka
Choroby bakteryjne
- błonnica
- kiła (syfilis)
- tyfus plamisty (przez wszy)
- tężac
- zgorzel
- zapalenie płuc
- szarlatyna
- rzeżączka
Etapy infekcji wirusowej
- absorcja -- osiadanie wirusa na powierzchni błony komórkowej
- wnikanie
- uwolnienie kwasu nukleinowego z płaszcza białkowego
Saturday, October 21, 2006
Choroby Bakteryjne i Wirusowe
Najczęściej występujące choroby wirusowe w Polsce:
- grypa
- odra
- wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka) typu A i typu B -- czyli szczepienną.
- opryszczka
- różyczka
- świnka
Nowotwór, rak: objawy
- guz
- powiększenie węzłów chłonnych
- bóle
- nudności
- utrata funkcji przez zaatakowane narządy
- wstręt do mięsa
Rak złośliwy i niezłoźliwy
- rosną szybko
- dają przerzuty
Rak nie złośliwy
- rosną powoli
- nie dają przerzutów
Rodzaje nowotworów
a) rak -- rowija się w tkance nabłonkowej
b) chłoniak -- rozwija się w tkance limfatycznej
c) mięsak -- rozwija się z tkanki nienabłonkowej: mieśni i chrząstki
d) białaczka -- nowotwór układu krążenia.
Gatunki Biblijne
- przypowieść (parabola)
- saga
- poemat
- list
- lamenty
- pieśni
- modlitwa
- aforyzm
- proroctwo
- kazanie
- legenda
Słownictwo związane z Biblią
- apokryf (dosł. ukryty, tajemny) -- pisma niekanoniczne (żydowskie i chrześcijańskie o tematyce biblijnej, ale nie włączone do kanonu Pisma Świętego (np. okrucieństwo Jezusa).
- werset -- jedno lub kilku zdaniowa część tekstu stanowiąca całośćznaczeniową lub rytmiczną.
- perykopa ( dosł. odcinek) jest to fragment Pisma Świętego, który czyta i objaśnia podczas nabożeństw.
Biblia pauperum - Biblia powstała z myślą o analfabetach w średniowieczu.
Przekłady Biblii
Biblia została przełożona na niemal wszystkie języki świata.
Septuaginta -- najstarszy przekład starego testamentu. Pochodzi z II-III w. przed naszą erą. Według legendy, tego samego przekładu dokonało niezależnie od siebie 70 lub 72 żydowskich uczonych, stąd nazwa.
Wulgata -- przekład na Łacinę dokonany w IV w., głownie przez św. Chieronima. Ten przekład był podstawą do przekładów na języki narodowe.
Najstarsze polskie przekłady:
Psałteż floriański z 14-15 w. Nazwa jego pochodzi od nazwy miejscowości, w której go odnaleziono: Sankt-Florian.
Psałteż Puławski z 16 w. Nazwa jego wywodzi się z Puław, gdzie rękopis był przechowywany.
Biblia królowej Zofii, zwana Biblią szaroszpatacką od miejsca przechowywania -- Saros Patak. Prawdopodobnie została przetłumaczona dla ostatniej żony Władysła Jegiełły.
Biblia Jakuba Wójka z 16 w. Był to katolicki przedkład
Biblia tysiąclcia. Przekład najnowyszy -- 1965 r.
Przekłady innowiercze:
- Biblia brzeska ( Brześć)
- Biblia nieświeska (Nieśwież)
- Biblia gdańska (Gdańsk)
Najważniejsi polscy przekładowcy Biblii:
- Jan Kochanowski
- Leopold Staff
- Mikołaj Rej
- Roman Brandsteatter
- Czesław Miłosz
Język Biblii
Stary Testament -- Hebrajski i Aramejski ( niewielka cześć po Grecku)
Nowy Testament -- Grecki
Nazwa Biblii
Biblia -- pismoświęte -- Nowy Testament i Stary Testament
Powstanie Biblii
Stary Testament powstał między XIII a II w. przed Chrystusem. Najstarsze rękopisy odnaleziono pod Jerozolimą. Nowy Testament zaś powstał w I w. naszej ery.
Wednesday, October 18, 2006
Typy człowieka według Stokratesa
melancholik -- pesymista
choleryk - słomiany zapał
flegmatyk -- "przepraszam, że żyję"
Bohater Werteryczny
Monday, October 16, 2006
Charakterystyka stylu romanskiego i gotyckiego
Styl romański XII - XIII - światło jest czymś ostro odcinającym się od ciężkiej, mrocznej, zapierającej zewsząd masy scian. - sklepienie krzyżowo-kolebkowe - miękkie łuki - grube mury z ciosanego kamienia - na początku budowano na planie koła, potem krzyża - małe okna -mroczność i ciemność składniała do myślenia o śmierci "momento mori"- pamiętaj o śmierci. | Styl gotycki XII - XVI - ściana gotycka jest jakby przepuszczalna - łuki krzyżowo-żebrowe - łuki ostre - strzeliste wieże - materiały: cegła, drewno, mury hieratyczne, lekkie - kolorowe witraże - malowidła i rzeźby uboższe - górna część świątyni symbolizuje niebo, natomiast dolna jest bardzo uboga jeżeli chodzi o malarstwo naścienne - dużą wartość odgrywało światło, który służyło do kontemplacji piękna (Bóg - światło) |
Sunday, October 15, 2006
Główne Ośrodki Baryczne Krztałtujące klimat Polski
- niż islandzki
- wyż azorski
b) zmienne:
-ośrodki baryczne nad Azją
Klimat polski
Najważniejsze cechy klimatu Polski:
- duża zmienność pogody
- występowanie 6 temicznych pór roku
- przewaga wiatrów zachodnich
- narastanie cech kontynentalnych z zachodu na wschód
Saturday, October 14, 2006
Budowa Bogurodzicy
- 2 razy użyto zaimków względnych - jąż, jegoż
- apostrofa obejmuje 2 wersy
- tekst zawiera aklamację
- refren "kyrielejson" -- "Panie smiłuj się"
- rymy zewnętrze i wewnętrzne
- wiersz jest asylabiczny -- różna ilość sylab w wierszach
- paralelizm -- podobne równoległości
- wiersz jest zdaniowo rymowy
- pojawiają się archaizmy
- bogactwo środków stylistycznych
Średniowieczna Filozofia Życia
- modlitwa (wiara, że podczas modlitwę można wyprosić dobre życie na ziemi i zbawienie)
- "zbożny pobyt, rajski przebyt"
- z Bogurodzicy wypływają ideały średniowiecza: władca, asceta, rycerz
Średniowieczny wizerunek Maryji
- czysta ( dziewica)
- matka Boża ( Bogurodzica)
- miłosierna (ludzie wierzą, że proźby kierowane przez nią dotrą do Boga)
- wywyższona przez Boga (" Bogiem sławiena")
- niemalże na równi z Bogiem
- jest wymbolem chrześcijaństwa
- bliższa ludziom niż sam Bóg
Motyw deesis
Kazanie Świętokrzyskie
Kazanie podzielone jest na 2 częsci. 1 część odnosi się do św, Katarzyny, druga -- wymienia 4 typy grzeszników. Cała kompozycja kazania jest trójkowa:
- trzy czasowniki na początku
- tematem są trzy słowa boże objętą św. liczbą trzy
- wyraz "słowa" pojawia się w mianownikui liczby mnogiej i oznacza doskonałość, trójjedność i pełnię jeden raz. Rzeczownik słowa pojawia się w liczbie pojedyńczej, dopełnienie w pierwszej i drugiej tworzy siódemkę -- również św. liczbę w Biblii. Tekst jest dwujęzyczny.
Kazania
2. Cechy kazań:
- docere -- nauczać
- delecture -- zachwycać
- permorere -- wzruszać
- język dostosowany do odbiorcy
- apostrofa ( zwrot do adresata)
- anafora (powtórzenie)
- wyliczenie
- ciągi epitetów
- dygresja
- szyk przestawny (inwersja)
- prośba metafora
- kontekst
- zadania raczej krótkie
- czasami przemilczenia
- pytania retoryczne
- morał
- ciekawa anegdota, historia
- antyteza
Hipisi
Monday, October 09, 2006
( i absolwentów) Uniwersytetu Wileńskiego działające od 1817 do 1823 roku. Założycielami tego stowarzyszenia byli m.in. Adam Mickiewicz, Jan Czeczot, Tomasz Zan.
Jan z Kolna
Przyczyny odkryć geograficznych
- chęć zdobycia terenów
- wynalezienie busoli
- chęć wzbogacenie się
- kryzys rycerstwa hiszpańskiego po zdobyciu ostatniej twierdzy Grenady Arabskiej
Thursday, October 05, 2006
Funkcja współczesnego państwa
To całokształt działalności prowadzonej przez państwo w określonych dziedzinach życia społecznego. Ze względu na zasięg przestrzenny tej działalności oraz jej dziedziny, funkcje państwa można podzielić na funkcje wewnętrzne i zewnętrzne:
Funkcja zewnętrzna: obejmuje aktywność państwa na arenie międzynarodowej, dotyczy, więc wszelkich działań rzutujących na stosunki z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi. Państwo, prowadząc aktywną działalność poza swoimi granicami, powinno rozwijać korzystne dla siebie kontakty polityczne, gospodarcze i kulturalne z innymi elementami prawa międzynarodowymi, zapewnia swoim obywatelom pokój oraz bezpieczeństwo, taką funkcje wypełniają służby dyplomatyczne danego państwa.
Funkcja wewnętrzne: polega na zapewnieniu porządku i bezpieczeństwa wewnątrz państwa. Obejmuje jednostki, grupy społeczne czy rozmaite instytucje pozostające w jego granicach. W ramach tej funkcji można wyodrębnić funkcje prawodawczą, porządkową, administracyjna, gospodarczo-organizatorską, socjalną oraz kulturalną.
Funkcje:
prawodawcza - polega na tworzeniu przez państwo systemu prawnego obowiązującego na danym terytorium.
porządkowa - polega na podejmowaniu przez właściwe organy państwa (prokurator, policja) działań mających na celu zapewnienie działań mających na celu zapewnienia ładu i porządku publicznego oraz wymuszenie przestrzegania przepisów prawa.
funkcja administracyjna - polega na tym, że określone organy państwowe, np. rada ministrów, zarządzają określonymi dziedzinami życia publicznego (gospodarka, finanse, oświata, ochrona zdrowia itp.)
funkcja gospodarczo-organizatorska polega na organizowaniu gospodarki i oddziaływaniu na nią przez państwo.
funkcja socjalna - wyraża się w dążeniu państwa do zapewnienia obywatelom minimum egzystencji, w efektownym zwalczaniu bezrobocia, w polepszaniu warunków pracy (bezpieczeństwa i higieny), w dbałości o ochronę środowiska naturalnego oraz w doskonaleniu systemu świadczeń socjalnych.
Labels: wos
Wednesday, October 04, 2006
Boska Komedia
Czas powstania "Boskiej komedii" nie został dokładnie ustalony; przypuszcza się żę poeta zaczął pracę nad utworem około roku 1307, a ukończył ją w roku 1321.
Tytuł
Swojemu poematowi epickiemu Dante nadał tytuł "Komedia" (we włoskim orginale:"Commedia"). Wersja rozszerzona - "Boska komedia" ("La Divina Commedia"), ustaliła się dopiero w połowie XVI w.
Budowa
Zarówno struktura poematu, jak i struktura przedstawionego w nim wszechświta podporządkowane zostały liczbom doskonałym ( w pojęciu ludzi z średniowiecza), to znaczy liczbie "3", liczbie "10" oraz ich wielekrotnościom. Utwór dzieli się na 3 części - "Piekło", "Czyściec","Raj" - każda składa się z 33 pieśni. Razem z pieśnią wstępną daje to 100 pieśni, złożonych tercyną.
Tercyna
Jest to strofa złożona z 3 wersów, powiązana układem rymów ze zwrotką następną - wers środkowy rymuje się z pierwszym i ostatnim wersem kolejnej strofy, a ta inicjuje nowy rym.
Tercyna- trofa złożona z 3 wersów, zwykle 11-zgłoskowiec, powiązana rymami ze strofą poprzednią i następną. Użyta przez w Boskiej Komedii.
"Ars Bene Moriendi" - Sztuka Dobrego Umierania
Moralitet - utwór dramatyczno-teatralny, napisany z podziałem na role, którego bohaterem był człowiek o imieniu "każdy". Taki bohater miał za zadanie świadczyć o uniwersalności, a nie pokazywać idywidualnie pojedyńcze zmagania ze śmiercią. "Każdy" prowadzi romowy upersonifikowanymi pojęciami (np. miłością, przyjaźnią, sprawiedliwością, ale i nienawiścią, wrogością, niesprawiedliwością). W ten sposób została przedstawiona sychomatia, czyli walka o duszę moribunda (umierającego). Walka toczyła się między dobrem a złem.
Rozwój moralitetów na XV - XVI w. i jest największy w Anglii, Szkocji, Francji i Niemczech.
Traktat - utwór rozprawa w średniowieczu na temat dobrego umierania. Najsłynniejszy traktat zapisał Mateusz z Krakowa (reformator diecezji krakowaskiej), jest to traktat przedstawiający sychomatię. Do jej wizji zostało stworzone 11 drzeworytów, pięć z nich przedstawia pokusy diabelskie, a pięć anielskie napomnienia.
Abecedariusz - utwór poetycki w formie poradnika, w którym kolejne strofy rozpoczynją się od kolejnych liter alfabetu. Tematyka głównie dotyczy "ars bene vivendi" i "ars bene moriendi". Najsłynniejszy średniowieczny abecedariusz to "Skarga umierającego". Oto jego treść:
Ach! Moj smętju, ma żałości!
Nie mogę się dowiedzieci,
Gdzie mam pirwy nocleg mieci,
Gdy dusza z ciała wyleci.
Byłżem s młodości w rozkoszy,
Nie usłałem swojej duszy,
Już stękam, już mi urzeci,
Dusza nie wie, dzie się dzieci.
Com miał jimienia na dworze,
Com miał w skrzyni i w komorze,
To mi wszystko opuścici,
Na wieki się nie wrocici.
Groteska
Dzieła literackie, w których wsytępują obfitują często w parodie i skłonności do swobodnego mieszania cech róznych gatunków i stylów.