Power of Learning

Polska zajmuje 8 miejsce w Europie i 69 na świecie pod względem zajmowanego terytorium.

W skład teytorium wchodzą:
- powierzchnia lądowa wraz z wodami śródlądowymi (311 904 km2)
- morskie wody przybrzeżne (1991 km2)
- morza terytorialne (8 682 km2)
- wody strefy ekonomicznej (22 634 km2)
- przestrzeń powietrzna
- stadki mosrkie i samoloty
- placówki dyplomatyczne

Całe terytorium Polski to: 322 557 km2

- Bitwa pod Cedynią w 972 r.

- Zjazd Gnieźnieński w 1000 r.

- Konflikty z Henrykiem II

- Konflikty Mieszka II

- Pomoc Henryka w stosunku do Kazimierza Odnowiciela

- Popracie Polski dla Papieża w sporze Grzegorza VIII i Henryka IV

- Bitwa pod Głogowem w 1109 r.

- Hołd dla Henryka Barbarossy

- Zaproszenie krzyżaków przez Konrada Mazowieckiego

"Żyjemy w czasach, których nie wiedomo, czy się stoąpa po zgorzeliskać, czu po zaloążkach nowego" - Alfred de Musset

Historyczna podstawa krztałtowania się nowej epoki (romantyzmu):
- Wielka Rewolucja Francuska - rewolucja totalna, gwałtowny przełom w dziejach Europy , rewolucja, która objeła wszytskie sfery życia i świadomości społecznej. Obaliła absolutystyczną monarchę we Francji i stworzyła republikę. Napoleon ogłosił się cesarzem Francji.
- działalność Napoleona - symbolu nowych czasów, który stał się wodzem i udowodnił, że wybitna jednostka może wpływać na dzieje świata.
- spopularyzowanie Wielkiej Rewolucji Francuskiej dzięki kampanii Napoleońskiej: "wolność, równość i braterstwo".
- budowanie się świadomości narodów ludów Europy, a także ich bunt wobec postanowienia Kongresy Wiedeńskiego (1815r.)

Periodyzacja epoki:
w Europie:
początek - Wielka Rewolucja Francuska (1789r.) ; koniec - Wiosna Ludów (1848r.)

w Polsce:
początek - "Ballady i romanse" A. Mickiewicza (1822r.); koniec - wybuch powstania styczniowego (1863r.)

Pojęcia związane z epoką:
- historyzm
- indywidualizm
- irracjonalizm
- ludowość
- mesjanizm
- mistycyzm
- orientalizm
- profetyzm

Stężenie procentowe określa ile g danej substancji rozpiszczonej znajduje się w 100 g roztworu.

Cp = ms/mr*100%

ms = masa substancji

mr = masa roztworu


Oblicz stężenie procentowe, gdy ms = 100 g, a mr = 500 g

Cp = 100g/500g*100% = 20%

Odp: Stężenie procentowe wynosi 20%.

Utopia jest satyrą rzeczywistego świata.

Satyra - gatunek litratury ośmieszający lub piętnujący ukazane w nim zjawiska, wady i przewary ludzkie, osoby, grupy i stosunki społeczne.

Wypowiedź satyryka wyraża krytyczny stosunek do określincy zjawisk życia i wyrasta z poczucia niestosowności, szkodliwości czy adsurdalności pewnej sytuacji. Nie tworzy wzorców ani ideałów. Jej naturanym żywiołem jest ośmieszająca negacja. Zwykło się mówić, że przedstawia ona rzeczywiśtość w "krzywym zwierciadle" . Środki stylistyczne, jakimi posługuje się satyra to przerzutnia, pytanie retoryczne, personifikacja, wyliczanie, epitety wartościujące negatywnie, przenośnia.

Przyczyny unii polsko-węgierskiej.

Unia polsko-litewska z perspektywy ks. Witolda. Następca tronu, Kaśko Słupski, wybrany przez Kazimierza Wielkiego nie został królem, ponieważ możni postanowili dotrzymać umowy zawartej z Węgrami i unieważnić testament. Umowa ta, zawarta w 1339 r., stanowiła, że na tronie polski zasiąść mieli Andegawenowie.

Dążenie do ustanowienia jednej niepodzielnej najwyżeszej władzy nad całym łacińskim Chrześcijaństem.

a) do ustanowienia takiej władzy dążyło: cersarstwo i kościół.

b) okres wielkiego bezkrólewia osłabił cersarstwo.

c) wielka schizma zachodnia

d) kryzys kościoła upłynął na upadku jego autorytetu

Pojęcie patologii społecznej.

Alienacja władzy jako najczęściej występująca patologia władzy:

a) centralizacja i koncentracja uprawnień - jest to wyższy stopień centralizacji uprawnień na najwyższym szczeblu władzy

b) centralizacja biurokratyczna - skupienie władzy na szczeblu centralnym

c) centralizacja technokratyczna - jest związana z tzw. rządami specjalistów, których fachowa wiedza ma bardzo duży wpływ na decyzje polityczne organów władzy

d) centralizacja militarystyczna - występuje w wypadku grupy np. dowódców wojskowych, którzy przedkładają rzeczywiste potrzeby na rozwój przywilejów wyższych oficerów

e) centralizacja plutokratyczna - wąska grupa najbogatszych, która skupia w swoim ręku pełnie władz

f) oligarchizacja grup rządzących- są to nie wielkie grupy rządzących, któe stojąc ponad prawem

g) korupcja - jest to przyjmowanie korzyści majątkowych przez osoby sprawujące władze w zamian za określone decyzje

h) nepotyzm - jest to osadzanie wysokich stanowisk krewnymi

i) klientelizm - jest to oparcie władzy na układach i wzajemnych zależnościach politycznych

j) brutalizacja - jest to wymuszanie posłuszeństwa obywateli poprzez przemoc

k) biurokratyzacja - jest to bezduszne przestrzeganie przepisów i ich niepotrzebne mnożenie

Labels: wos

Miejsce nadania: Piotrków

Rok nadania: 1496

Osoba nadająca: Jan Olbracht

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu:
- zwolnienie szlachty z obowiązku płacenia cła za sól i towary własne
-przywiązanie chłopów do ziemi (w ciągu roku tylko jeden chłop mógł opuścić wieś i tyulk jeden członek rodziny mógł zmienić zawód i iść do miasta; jeśli był jedynakiem, nie mógł opuścić wsi)
-wprowadzenie zakazu kupowania ziemi przez mieszczan
-wprowadzenie taks wojewódzkich na towary miejskie

Miejsce nadania: Korczyn

Rok nadania: 1456

Osoba nadająca: Kazimierz Jagiellończyk

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu:
- Możni danej ziemi mają głos w sprawie losów tej ziemi

Miejsce nadania: Cerekwica, Nieszawa

Rok nadania: 1454

Osoba nadająca: Kazimierz Jagiellończyk

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- potwierdzenie dotychczasowych praw
- wprowadzenie zakazu nakładania nowych podatków, wydawania nowych praw i zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmików.

Miejsce nadania: Jedlina, Kraków

Rok nadania: 1430,1433

Osoba nadająca: Władysław Jagiełło

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- zagwarantowanie nietykalności osobistej
- wprowadzenie zakazu więzienia i kofiskaty dóbr bez wyroku sądu
- ustanowie wyłączności szlachty na sprawowanie godności kościelnych.

Miejsce nadania: Jedlina, Kraków

Rok nadania: 1430,1433

Osoba nadająca: Władysław Jagiełło

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- zagwarantowanie nietykalności osobistej
- wprowadzenie zakazu więzienia i kofiskaty dóbr bez wyroku sądu
- ustanowie wyłączności szlachty na sprawowanie godności kościelnych.

Miejsce nadania: Warta

Rok nadania: 1423 r.

Osoba nadająca: Władysław Jagiełło

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- ustanowienie praw szlachty do wyceny i wykupu majątków "knąbrnych i nieużytecznych" sołtysów
- ograczenie wychodźtwa chłopów z ziemi
- ustanowienie taks wojewódzkich (ceny produktów rzemieślniczych ustalane przez wojewodę)

Miejsce nadania: Czerwińsk

Rok nadania: 1422r

Osoba nadająca: Władysław Jagiełło

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- zakaz łączenia stanowiska starosty i sędziego
- zagwarantowanie nietykalności majątkowej bez wyroku sądówego
- obowiązek sądzenia według prawa pisanego
- nalożenie na króla obowiązku uzyskania pozwolenia rady królowskiej na bicie monety

XXIV. Nieużytecznego sołtysa pan w dziedzictwie mając albo krnąbrnego, może rozkazać mu sołectwo jego sprzedać, który gdyby nie mógł mieć nabywcy, wtedy ów dziedzic z wymienionym sołtysem powinien i są obowiązani przyjść przed sędziego ziemskiego i przyjąć oraz wybrać dwie osoby roztropne, żadnej ze stron niepodejrzane, które w ten sposób wartość sołectwa na jedną sumę taksując, oznajmią jej wysokość temuż panu lub dziedzicowi do zapłacenia. I tak pan po zapłaceniu owej taksy pieniężnej dla siebie sołectwo otrzyma.

1. Wiek V-XV\v źródłach, oprać. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 187

Miejsce nadania: Piotrków

Rok nadania: 1388r

Osoba nadająca: Władysław Jagiełło

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- potwierdzenie dotychczasowych przywilejów
- nałożenie obowiązku wykupienia szlachcica wziętego do niewoli podczas wyprawy zagranicznej
- zobowiązanie niepowierzania zamków obcokrajowcom
- ustalenie żołdu w wysokości 3 grzywien od kopii podczas wyprawy zagranicznej

PRZEDIMEK NIEOKREŚLONY: a, an - oznacza (jakiś, pewien ), zwykle nie tłumaczone. Używamy w 1. poj. dla określenia istot żywych oraz przedmiotów bliżej nam nie znanych, lub takich o których mowa jest po raz pierwszy .

A - występuje przed rzeczownikami policzalnymi zaczynającymi się od spółgłoski, np.: a car ( samochód), a table ( stół)

AN - występuje przed rzeczownikami policzalnymi zaczynającymi się od samogłoski,

np:. an apple (jabłko), an artist ( artysta )

Uwaga! Przedimki a , an nie posiadają liczby mnogiej. Dlatego rzeczowniki w l.mn. występują samodzielnie, bądź poprzedzone są wyrazami:

some - ( kilka, jakieś, trochę ) w zdaniach twierdzących

any - ( kilka, jakieś, trochę ) w zdaniach pytających i przeczących

przykłady:
L.poj.
I've got a pen. (Mam pióro.) Have I got a pen? {Czy mam pióro?) I haven't got a pen.( Nie mam pióra.)

L.mn.
I've got (some) pens.(Mam kilka piór.) Have I got (any) pens?{Czy mam jakieś
pióra?) I haven't got (any) pens. (Nie mam
żadnych piór.)

PRZEDIMEK OKREŚLONY: the - występuje przed rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi. Oznacza (ten, ta, tamci, tamte.) Używamy go zarówno w l.poj. jak i w 1. mn. dla określenia istot żywych i przedmiotów, które są nam w pewien sposób znajome, takie o których była już mowa wcześniej. przykłady:
This is a house. The house is big.
(To jest jakiś dom.) (Ten dom jest duży.)


PRZEDIMEK „ ZEROWY" ( czyli brak przedimka).
Występuje gdy mówimy o rzeczach lub pojęciach w sensie ogólnym, nie gdy odnosimy się do konkretnej sytuacji:

a) przy rzeczownikach policzalnych w liczbie mnogiej
np.: I like bananas. (Lubię banany.)
b) przy rzeczownikach niepoliczalnych
np.: I enjoy listening to musie. (Uwielbiam słuchać muzyki.)

Liczba pojedyncza

this - ten, -a, -o ( W odniesieniu do rzeczy lub osoby znajdującej się blisko
osoby mówiącej.)

that - tamta, -en, -o ( W odniesieniu do osoby lub rzeczy znajduujących daleko od osoby mówiącej .)

np.:

This is a car. ( To jest samochód .) - tutaj , blisko

Who's that girl ? ( Kim jest tamta dziewczyna ? ) - tam, daleko

Liczba mnoga

these - te, ci ( Odnosi się do osób oraz rzeczy znajdujących się blisko

osoby mówiącej .)

those - tamte, ci ( Odnosi się do osób lub rzeczy znajdujących daleko

osoby mówiącej .) np.: These girls are really beautiful. ( Te dziewczyny są na prawdę

piękne. ) - tutaj, blisko Whose are those books? ( Czyje są tamte książki? ) - tam, daleko

Polożenie geograficzne Polski

Polska leży w środkowej częsci Europy na Niżu Środkowoeuropejskim między Bałtykiem, a Sudetami i Karpatami.

Często mówi się o Polsce jako o kraju Europy Środkowo-Wschodniej, jednak według terminologiigeografii fizycznej należy mówić albo o Europie Środkowej, albo Wschodniej.

Skrajne punkty na mapię Polski:

N (pólnoc) - przylądek Rozewie 9 (54 50'N)

S (południe)- Szczyt Opołonek (49 00'N) lub Przełęcz Użocka

W (zachód) - kolano (zakole) Odry koło Cedyni (14 08'E)

E (wschód) - kolano (zakole) Bugu koło Hrubieszowa (24 04'E)

Geometryczny środek Polski znajduje się w miejscowości Piątek (województwo łódzkie)

2. Rozciągłość południkowa i równoleżnikowa

5 50' - rozciągłość południkowa 5 50'N to 649 km (pamiętajmy, że 1 stopień = 111,1 km)

10 01' - rozciągłość równoleżnikowa 10 01' - 689km

Konsekwencje
a) przyrodnicze

Konsekwencje rozciągłości równoleżnikowej jest róznica czasu, a rozciągłości południkowej różny kąt padania promieni słonecznych (6 stopni), oraz różna długość dni i nocy (na północy dłuższy dzień latem, zimą dłuższa noc).

b) konsekwencje gospodarcze
- dostępność komunikacyjna

c) konsekwencje geopolityczne
- położenie na granicy kręgów kulturowych
- w przeszłości nie korzystne ze względu na ciągłe wojny, obecnie sprzyjające integracji

Miejsce nadania: Koszyce

Rok nadania: 1374 r

Osoba nadająca: Ludwik Węgierski

Stan, któremu nadano: szlachta (później w 1381 także duchowieństwo)

Treść dokumentu (nie cała):
- ustanowienie stałego podatku - 2 grosze od łana i likwidacja pozostałych podatków
- postanowienie budowy zamków warowych na koszt króla
- nałożenie obowiązku wypłaty odszkodowań za wyprawy zagraniczne i wykupywanie szlachcica z niewoli przez króla
- przyrzeczenie powierzenia urzędów starostów Polakom, a kasztelowanów i wojewodów szlachcie lokalnej

Miejsce nadania: Buda

Rok nadania: 1355 r

Osoba nadająca: Ludwik Węgierski

Stan, któremu nadano: szlachta

Treść dokumentu (nie cała):
- określenie świaczeń szlachty na rzecz państwa
- zniesienie stacji, czyli obowiązku utrzymania króla w czasie podróży po kraju
- ustanowienie wynagrodzenia za straty w wyprawach zagranicznych

1. Proces powstawania polskiego sejmu

a) w średniowieczu to monarchia stanowa (król rządzi z przedstawicielami stanów oraz radą królewską) . Decyzje rady królewskiej nie są w tym czasie wiązące dla monarchy. Za czasów Jagiełły rada królewska zyskuje większe znaczenie. Ma prawo do podejmowania decyzji odnoścnie polityki zagranicznej nastep
skład rady to najwyżsi dostojnicy kościelni i świeccy

b) u schyłku średniowiecza reszta szlachty wyraża swoje opinie na tzw. wiecach ziemiskich. I schyłku średiowiecza sejmiki ziemskie wybierają swoich przedstawicielami, czyli posłów na spotkanie z królem i radą królewską. Takie spotkanie nazywano wówczas spotkaniami wolnymi "parlamentare generale"

Po uzyskaniu przez szlachtę szeregu przywilejów stała się ona bardzo silna grupą. Początkowo na zjazdach wolnych miała tzw. głos doradczy, ale u schyłku XV w. wykształciła sięosobna grupa - izba poselska - w 1493r